Kunstlokaal 100e editie: Steeds mooier. Over vooruitgang in de kunst met Maarten Doorman
In de 30 jaar sinds 1994 is veel gebeurd, ook op het gebied van kunst!
Maar is de kunst vooruitgegaan? Is het steeds mooier geworden?
Maar is de kunst vooruitgegaan? Is het steeds mooier geworden?
Na allerlei stromingen en –ismen kwam het postmodernisme en daarna was het niet meer bij te houden. Het leek wel of elke kunstenaar zijn eigen isme had.
De kunst kwam van de muren af en kunst hoefde niet meer door een kunstenaar (zelf) gemaakt te worden: performances, installaties, videokunst, inpakkunst, conceptualisme.
Kunst wordt vluchtig: je moet erbij zijn op het moment dat het gebeurt (performances) anders rest hooguit een foto- of videoverslag.
Mag kunst nog tastbaar zijn? Mogen we het aan de muur hangen of op een sokkel plaatsen? Mogen we nog genieten (van kunst)?
Geëngageerde kunst komt op: het gaat niet meer om de kunst, maar om de boodschap. Kunst wordt dienend en hoeft niet meer mooi te zijn?
Protest komt op in de kunst. Maar als kunst een leus wordt, een kreet, is het dan nog kunst? Is het dan nog mooi? Hoe meer tekst op een kunstwerk, hoe minder vrij de interpretatieve ruimte van de kijker wordt.
In de kunstwereld is de laatste jaren een verschuiving opgetreden. De blik wordt/is verlegd naar niet-westerse kunst, iets waar bijvoorbeeld directeur Charles Esche van het Van Abbemuseum sinds zijn aantreden erg druk mee bezig is geweest. Interessant hierbij is of en hoe de rol van een museum binnen de (lokale) samenleving verandert, dan wel moet veranderen.
Een andere beweging is het wokisme: musea veranderen van naam (Witte de With, Rotterdam, Tropenmuseum Amsterdam), kunstwerken moeten van toelichting worden voorzien, of verdwijnen helemaal van zaal, musea, collecties en exposities moeten inclusiever worden (Stedelijk Museum Amsterdam).
Deze bewegingen zien we ook terug op internationale podia als Documenta en Biënnale Venetië.
De laatste Documenta 15 (waar Charles Esche lid was van het comité dat het curatorenteam uitzocht) werd gemaakt door het
Indonesische kunstenaarscollectief Ruangrupa dat het instituut kunst, inclusief de Documenta zelf, van nieuwe maatschappelijke en activistische fundamenten wilde voorzien, en vooral niet-westerse kunstenaarsinitiatieven uitnodigde om Documenta 15 vorm te geven.
De laatste Documenta 15 (waar Charles Esche lid was van het comité dat het curatorenteam uitzocht) werd gemaakt door het
Indonesische kunstenaarscollectief Ruangrupa dat het instituut kunst, inclusief de Documenta zelf, van nieuwe maatschappelijke en activistische fundamenten wilde voorzien, en vooral niet-westerse kunstenaarsinitiatieven uitnodigde om Documenta 15 vorm te geven.
Hetzelfde kunstenaarsinitiatief Ruangrupa maakte in 2016 Sonsbeek ’16 in
Arnhem. En die editie viel zwaar tegen: veel engagement met de
gemeenschap, interactie met bewoners en bezoekers, veel werk- en praatgroepen en vooral weinig kunst.
Opmerking: in de westerse kunstwereld zijn kunstenaarscollectieven passé: het is nu ieder voor zich. Collectieven waren een echo van mei 1968 Parijs en een maakbare (kunst)wereld.
Arnhem. En die editie viel zwaar tegen: veel engagement met de
gemeenschap, interactie met bewoners en bezoekers, veel werk- en praatgroepen en vooral weinig kunst.
Opmerking: in de westerse kunstwereld zijn kunstenaarscollectieven passé: het is nu ieder voor zich. Collectieven waren een echo van mei 1968 Parijs en een maakbare (kunst)wereld.
Een tegenbeweging: de Biënnale Venetië kreeg een nieuwe voorzitter, Pietrangelo Buttafuoco, een rechtse journalist en Berlusconi-fan, die de Biënnale van Venetië ‘minder links’ moet
maken.
maken.
Roept de vraag op: is kunst / de kunstwereld links en/of elitair?
Heeft kunst macht? Kan kunst de samenleving/de wereld veranderen?
Heeft kunst macht? Kan kunst de samenleving/de wereld veranderen?